Waar mensen zijn vindt nutriënten-verrijking van het water plaats. In de zomer kunnen algen hierdoor goed groeien. Dode algen en andere resten zakken naar de bodem waarna door rottingsprocessen de... Show moreWaar mensen zijn vindt nutriënten-verrijking van het water plaats. In de zomer kunnen algen hierdoor goed groeien. Dode algen en andere resten zakken naar de bodem waarna door rottingsprocessen de zuurstofconcentratie in het water sterk kan dalen. Het water wordt hierdoor onleefbaar voor vissen en andere organismen. In het Victoriameer in Afrika is het altijd zomer en grote gebieden zijn hier de laatste decennia zuurstofarm geworden. Men kan aannemen dat dit zeer slecht is voor de visstand. Toch blijken Victoriameervissen beter te kunnen overleven dan men dacht. In ons laboratorium in Leiden zagen we drie weken oude Victoriameervisjes (cichlidensoorten) zeer snel konden wennen aan zuurstofarme omstandigheden. Zij bleken zelfs met tien keer minder zuurstof (0,8 mg per liter) net zo hard te groeien als nestgenoten die onder normale omstandigheden leefden. Volwassen vissen gaan dood of overleven dit slechts tijdelijk. Jonge visjes kunnen zo goed overleven omdat zij tot 80% grotere kieuwen krijgen en continue een veel hogere ademactiviteit hebben. De aanleg van deze superkieuwen kost zoveel ruimte dat zelfs hun kop van vorm veranderde. Het bloed dat door de kieuwen stroomt bleek meer en beter zuurstof te kunnen binden terwijl een soort meerdere nieuwe typen hemoglobine bleek te produceren. Dit is een unieke eigenschap die bij andere dieren alleen optreedt bij geboorte of bijvoorbeeld transformaties van water naar land bij amfibieën. Het waterpeil in het Victoriameer was 14.000 jaar geleden extreem laag en mogelijkerwijs heeft een voorouder van deze soort deze truc destijds onder de knie gekregen die in het zuurstofarme water van nu weer van pas komt. Show less
Verbal compounds abound in Hausa (a Chadic language). A very broad definition of Hausa verbal compounds (henceforth: VC) is “a compound with a verb”. Four types of verbal compound are analysed: V... Show moreVerbal compounds abound in Hausa (a Chadic language). A very broad definition of Hausa verbal compounds (henceforth: VC) is “a compound with a verb”. Four types of verbal compound are analysed: V[erb]+X compounds, PAC+V compounds (a PAC is a pronoun complex indicating TAM), VCs with a ma prefix (both singular and, unusually, plural) as well as VCs with a nominalised verb (VNCs). In chapters 2 and 3 phonological and morphological features of Hausa VCs are discussed. Two such features affect the tone of the verb (Hausa is a tone language), one affects the final vowel of the noun direct object in V+X compounds (under conditions described). Some V+X compounds, all PAC+V compounds as well as VNCs are unmarked. In chapter 4 the functions of phonological and morphological features are critically analysed. The discussion in chapter 5 centres on a particular kind of verb (the ‘grade 2’ verb) and an explanation is offered for the idiosyncracies of grade 2 verbs in V+X compounds. Chapter 6 focusses on the literal and lexical meanings of Hausa VCs, i.e. on the generally opaque lexical meanings. The various kinds of relationship between the two meanings are systematically described in terms of metonymy, metaphor and other rhetorical devices. Show less