Een onderkaak die in 1887 in Spanje is gevonden, is niet van een neanderthaler maar hoogstwaarschijnlijk van een homo sapiens. Het is een nieuw puzzelstukje in de geschiedenis van de mens. En die... Show moreEen onderkaak die in 1887 in Spanje is gevonden, is niet van een neanderthaler maar hoogstwaarschijnlijk van een homo sapiens. Het is een nieuw puzzelstukje in de geschiedenis van de mens. En die wordt door moderne DNA-technieken ook steeds duidelijker. Show less
Amkreutz, L.; Dusseldorp, G.L.; Langejans, G.H.J.; Niekus, M. 2020
In 2016 raapte amateurarcheologe en -paleontologe Willy van Wingerden uit Honselersdijk op het strand bij Kijkduin een klein stukje vuursteen op met aan één kant een aangehechte zwarte materie. Ze... Show moreIn 2016 raapte amateurarcheologe en -paleontologe Willy van Wingerden uit Honselersdijk op het strand bij Kijkduin een klein stukje vuursteen op met aan één kant een aangehechte zwarte materie. Ze liet de vondst enkele dagen later aan archeoloog Marcel Niekus zien. Die werd direct enthousiast, het zwarte goedje zou wel eens berkenpek kunnen zijn. Daarmee werden in de prehistorie werktuigen vastgezet aan een schacht. Het bleek een topvondst te zijn, vergeleken met de vele ‘gewone’ vuurstenen artefacten die op dit strand werden gevonden. Niemand kon toen nog vermoeden dat deze vondst drie jaar later wetenschappelijk wereldnieuws zou zijn en een nieuw licht zou werpen op het gedrag van de neanderthalers. Show less
Amkreutz, L.; Dusseldorp, G.L.; Langejans, G.H.J.; Niekus, M. 2020
In 2016 raapte amateurarcheologe en -paleontologe Willy van Wingerden uit Honselersdijk op het strand bij Kijkduin een klein stukje vuursteen op met aan één kant een aangehechte zwarte materie. Ze... Show moreIn 2016 raapte amateurarcheologe en -paleontologe Willy van Wingerden uit Honselersdijk op het strand bij Kijkduin een klein stukje vuursteen op met aan één kant een aangehechte zwarte materie. Ze liet de vondst enkele dagen later aan archeoloog Marcel Niekus zien. Die werd direct enthousiast, het zwarte goedje zou wel eens berkenpek kunnen zijn. Daarmee werden in de prehistorie werktuigen vastgezet aan een schacht. Het bleek een topvondst te zijn, vergeleken met de vele ‘gewone’ vuurstenen artefacten die op dit strand werden gevonden. Niemand kon toen nog vermoeden dat deze vondst drie jaar later wetenschappelijk wereldnieuws zou zijn en een nieuw licht zou werpen op het gedrag van de neanderthalers. Show less
We explore if taxonomic analysis of archaeological mollusc assemblages can be used to reconstruct Late Pleistocene (MIS 5–3) coastal environments at Klasies River in South Africa. To obtain a... Show moreWe explore if taxonomic analysis of archaeological mollusc assemblages can be used to reconstruct Late Pleistocene (MIS 5–3) coastal environments at Klasies River in South Africa. To obtain a balanced reconstruction, we analyse the large molluscs separately from the so-called incidentals, the small mollusc species. Based on modern mollusc habitat preferences and tolerances we identify four different eco-profiles to help characterise sea surface temperatures and the character of the shore: temperature profile; geographical distribution; substrate; wave interaction. We hypothesise that changes in the Klasies River mollusc community/eco-profiles can be linked to global glacial and interglacial events and we define several testable assumptions. We found that in response to global warming and cooling events, the Klasies River mollusc communities change slightly, yet significantly. Other sources of marine environmental data confirm that average sea surface temperatures gradually decreased, but probably remained within the modern southern east coast range of variation. It appears that coastal sea surface temperatures of the warm Agulhas current were not particularly depressed during the occupation sequence. The character of the coastal topography does change more apparently during the occupation sequence of the sites and with it the mollusc assemblages: from an interglacial rocky shore in the Klasies and two Mossel Bay phases to a more glacial sandy environment during the Howiesons Poort and the MSA III. In conclusion, the temperature tolerance levels of many Klasies River mollusc species are too broad to reflect small changes in sea surface temperatures. However, in conjunction with other eco-profiles and environmental proxies, such as substrate requirements and oxygen isotopes, the temperature approximations are useful, particularly when evaluating large scale sea surface temperature fluctuations. For the characterisation of the shore and substrate we found the eco-profile approach very useful. Show less
We review indications for the behavioural complexity of foraging strategies during Marine Isotope Stage 5 (~130 – 74 ka) at Blombos Cave and Klasies River, South Africa. Although the sites were... Show moreWe review indications for the behavioural complexity of foraging strategies during Marine Isotope Stage 5 (~130 – 74 ka) at Blombos Cave and Klasies River, South Africa. Although the sites were occupied by anatomically modern humans, it is debated whether they were also behaviourally modern. The exploitation of terrestrial small nocturnal browsers may be an indication for the use of complex foraging strategies such as trapping or net-hunting. Hence we analyse the terrestrial fauna of the sites in terms of represented size classes, dietary preference and activity patterns. Seasonally planned coastal visits are also considered ‘modern’ and may be recognised by the presence of large numbers of adult male seals and by shellfish only accessible at low tide. We therefore analyse the representation of marine mammals and the represented molluscs in terms of their habitat preference. Our study suggests that trapping and net-hunting were practised in Marine Isotope Stage 5. In addition, coastal visits were probably planned. Show less
De invoering van de Erfgoedwet en Omgevingswet zullen veranderingen in de omgang met onroerend erfgoed met zich meebrengen. Voor het notariaat zijn met name het samenvoegen van de twee huidige...Show moreDe invoering van de Erfgoedwet en Omgevingswet zullen veranderingen in de omgang met onroerend erfgoed met zich meebrengen. Voor het notariaat zijn met name het samenvoegen van de twee huidige afzonderlijke monumentenregisters in één monumentenregister van belang, alsmede de veranderde wijze van registratie van beschermde stads- en dorpsgezichten. Daarnaast verandert de omgang met bekende en te verwachten archeologische monumenten. Gemeenten krijgen een grote bewegingsvrijheid om het archeologisch beleid op hun grondgebied vorm te geven. In verband hiermee dient de notaris zich vooral bewust te zijn van mogelijke lokale verschillen in gronduitgifte-voorwaarden.Show less
Recent studies emphasise the mosaic character of the process of neolithisation in north-western Europe. However, some overarching motives influencing the uptake of farming can be identified across... Show moreRecent studies emphasise the mosaic character of the process of neolithisation in north-western Europe. However, some overarching motives influencing the uptake of farming can be identified across regions. We model the importance of evolutionary processes underlying neolithisation. We focus on the southern part of the Low Countries, where the uptake of agriculture follows distinct trajectories in different biomes. We analyse the transition in terms of fitness benefits that foraging and agriculture bestow on the actors involved. We suggest that different substrates offer different fitness benefits with regard to the uptake of farming and that these benefits differed between the sexes, leading to differing “optimal” strategies for males and females regarding whether and how to adopt Neolithic innovations. Show less
