Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van Bijzonder hoogleraar Religie en Seksualiteit in Afrika aan de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen van de Universiteit van... Show moreRede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van Bijzonder hoogleraar Religie en Seksualiteit in Afrika aan de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam op woensdag 24 juni 2015 Show less
In this lecture I describe and expand upon a painting by Thomas Baines that depicts Amaxhosa migrant labourers leaving the Cape Colony in 1848. It is my belief that what is depicted in this... Show moreIn this lecture I describe and expand upon a painting by Thomas Baines that depicts Amaxhosa migrant labourers leaving the Cape Colony in 1848. It is my belief that what is depicted in this painting is representative of what happened in Southern Africa as a whole between 1650 and the present. I use the painting as a lens through which to look and think about the sub-continent's past and present. I do this by examining the painting in terms of what it tells us about the movement of people, goods and ideas in Southern Africa. In investigating the manner in which people have sought to acquire what they desire, often in the face of constraints - be they environmental, geographical or political - coupled with their ideas with regard to the manner in which the world functions, I seek to throw light on fundamental processes that determine Southern Africa's human history. What happened in the Eastern Cape was a precursor to events further afield. Focussing on the painting, the body of this lecture is divided into three parts that consider the movement and control of people, goods and ideas in Southern Africa's historical past. Bearing in mind the admonition not to be antiquarian in the pursuit of historical meaning, I seek to begin with the material objects of everyday life and then place them in a socio-cultural setting and study them through time. In keeping with this approach, I shy away from a belief in the number-crunching capacities of computers for although they may well throw up interesting anomalies with regard to the import of goods, they cannot tell us what the symbolic value and social or cultural context of these goods was, let alone the wide variety of meanings in terms of age, seniority, gender and race that people attached to such goods. The acquisition of material goods transformed the material cultures of the societies involved. Over time there has been a convergence of desires, consumption and the use of material objects within Southern Africa. These material objects only gain meaning when placed within the socio-cultural context in which they are used. In conclusion I argue that Southern Africa is a single whole, albeit with different accents. What ties Southern Africa together besides culturally informed deep structure is labour, economic institutions and the consumptive practises of its population. The economic institutions established in the past two centuries, be they mining companies, labour recruiting agencies, retail chains or trade and border agreements bind Southern Africa together. With slight regional variations and dependent on their class position, Southern Africans work for money, for the same employers, eat the same foods and aspire to the same material goods. In these terms, there is more that binds Southern Africans together than divides them. Show less
In deze inaugurele rede besteedt de auteur aandacht aan drie thema's: strijd, identiteit et continuïteit in Afrika. Hij richt zich met name op het verschijnsel van de opkomst van neo-etnische... Show moreIn deze inaugurele rede besteedt de auteur aandacht aan drie thema's: strijd, identiteit et continuïteit in Afrika. Hij richt zich met name op het verschijnsel van de opkomst van neo-etnische bewegingen in Afrika die een nieuwe combinatie van elementen vertegenwoordigen: een lidmaatschap van voornamelijk jongeren, een etnische basis, een roep om terugkeer naar de eigen cultuur, en actief verzet tegen de gevestigde, corrupte machten in de staat en tegen de mondialisering die Afrika in een gemarginaliseerde positie brengt. Na een discussie van de begrippen strijd, identiteit en continuïteit gaat de auteur in op de kritisch-realistische benadering die hij voorstaat. Hedendaagse sociaal-wetenschappelijke studies over Afrika kenmerken zich ofwel door een excessieve nadruk op de materiële, ecologische en politieke aspecten van conflict en crisis, samengevat onder de noemer 'resource competition', ofwel door een sterk interpretatieve, culturalistische analyse van de 'bovenbouw': religieuze ideeën en ideologiën, culturele symboliek, identiteitsdenken, en van nieuwe 'subjectiviteiten'. Een kritisch-realistisch perspectief ziet bovengenoemde benaderingen als problematisch. Dit perspectief stelt dat de relatie tussen materiële ontwikkelingen en cultuur-symbolische 'systemen' analytisch gezien onverbrekelijk is. De auteur beschrijft vervolgens twee recente voorbeelden van etniseringstrajecten in Afrika, namelijk de Mungiki-beweging in Kenia en de Gurage in Ethiopië. Show less
