Waar mensen zijn vindt nutriënten-verrijking van het water plaats. In de zomer kunnen algen hierdoor goed groeien. Dode algen en andere resten zakken naar de bodem waarna door rottingsprocessen de... Show moreWaar mensen zijn vindt nutriënten-verrijking van het water plaats. In de zomer kunnen algen hierdoor goed groeien. Dode algen en andere resten zakken naar de bodem waarna door rottingsprocessen de zuurstofconcentratie in het water sterk kan dalen. Het water wordt hierdoor onleefbaar voor vissen en andere organismen. In het Victoriameer in Afrika is het altijd zomer en grote gebieden zijn hier de laatste decennia zuurstofarm geworden. Men kan aannemen dat dit zeer slecht is voor de visstand. Toch blijken Victoriameervissen beter te kunnen overleven dan men dacht. In ons laboratorium in Leiden zagen we drie weken oude Victoriameervisjes (cichlidensoorten) zeer snel konden wennen aan zuurstofarme omstandigheden. Zij bleken zelfs met tien keer minder zuurstof (0,8 mg per liter) net zo hard te groeien als nestgenoten die onder normale omstandigheden leefden. Volwassen vissen gaan dood of overleven dit slechts tijdelijk. Jonge visjes kunnen zo goed overleven omdat zij tot 80% grotere kieuwen krijgen en continue een veel hogere ademactiviteit hebben. De aanleg van deze superkieuwen kost zoveel ruimte dat zelfs hun kop van vorm veranderde. Het bloed dat door de kieuwen stroomt bleek meer en beter zuurstof te kunnen binden terwijl een soort meerdere nieuwe typen hemoglobine bleek te produceren. Dit is een unieke eigenschap die bij andere dieren alleen optreedt bij geboorte of bijvoorbeeld transformaties van water naar land bij amfibieën. Het waterpeil in het Victoriameer was 14.000 jaar geleden extreem laag en mogelijkerwijs heeft een voorouder van deze soort deze truc destijds onder de knie gekregen die in het zuurstofarme water van nu weer van pas komt. Show less
