Het is inmiddels breed geaccepteerd dat veel besluitvormingsprocessen plaatsvinden binnen complexe processen en relaties tussen publieke, private en maatschappelijke actoren (Scharpf, 1978). Deze... Show moreHet is inmiddels breed geaccepteerd dat veel besluitvormingsprocessen plaatsvinden binnen complexe processen en relaties tussen publieke, private en maatschappelijke actoren (Scharpf, 1978). Deze actoren zijn van elkaar afhankelijk om complexe vraagstukken waar verschillende waarden en belangen spelen op te kunnen lossen (Koppenjan en Klijn, 2004). De afstemming van verschillende waarden en belangen, zoals gezondheid en economie bij het oplossen van pandemieën, of milieu en economie bij voorbereiding en uitvoering van infrastructurele projecten, vereist dat actoren intensieve en duurzame interacties en samenwerking creëren (Edelenbos en van Meerkerk, 2016). Show less
Sinds het begin van de coronacrisis is onze ministerpresident niet meer weg te denken uit het dagelijkse nieuws. Denk aan de vele persconferenties, interviews en debatten. Maar ook de toespraken... Show moreSinds het begin van de coronacrisis is onze ministerpresident niet meer weg te denken uit het dagelijkse nieuws. Denk aan de vele persconferenties, interviews en debatten. Maar ook de toespraken vanuit het torentje en hét persmoment. Soms wordt de minister-president vergezeld door de vakminister en blikvanger Irma Sluis. Het toenemende belang van de rol van de minister-president is historisch lang niet zo vanzelfsprekend geweest, maar past in een ontwikkeling van presidentialisering die al langer is ingezet. Dat is nu extra zichtbaar. In de wetenschappelijke literatuur wordt geschreven over het fenomeen presidentialisering, dat zichtbaar is in meerdere parlementaire democratieën in West-Europa. Er wordt van presidentialisering gesproken als de focus van politiek, publiek en media steeds meer komt op personen en op het ambt van de minister-president zonder dat de formele structuur daarvoor wordt gewijzigd. Het aantal democratieën dat kan worden bestudeerd is niet groot. Er is immers maar een beperkt aantal van 21 volledige democratieën, veel daarvan hebben een presidentieel stelsel waarvoor de theorie van presidentialisering sowieso niet opgaat. Het internationaal onderzoek richt zich dan ook met name op het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Denemarken. Maar hoe staat dat in Nederland? En is dit terug te zien in de aanpak van de coronacrisis? Show less
Anderhalvemetersamenleving, fabeltjesfuik en viruswappie: een beschrijving van 2020 volgens de Van Dale Woord van het Jaar-verkiezing. De manische meningenmachine dendert door. De maatschappelijke... Show moreAnderhalvemetersamenleving, fabeltjesfuik en viruswappie: een beschrijving van 2020 volgens de Van Dale Woord van het Jaar-verkiezing. De manische meningenmachine dendert door. De maatschappelijke onrust uit zich op sociale media en op het Malieveld. Wij spraken hierover met politiek filosoof en journalist Remko van Broekhoven. Hij doceerde onder andere aan de Universiteit Utrecht en Universiteit Leiden. Show less
“De herinvoering van de basisbeurs, in enigerlei vorm, ligt niet in de rede”, aldus professor Caminada in het februarinummer 2020 van de Bestuurskundige Berichten. Het leenstelsel voor studenten... Show more“De herinvoering van de basisbeurs, in enigerlei vorm, ligt niet in de rede”, aldus professor Caminada in het februarinummer 2020 van de Bestuurskundige Berichten. Het leenstelsel voor studenten werd in 2015 ingevoerd om geld te kunnen investeren in de kwaliteit van het onderwijs. In die zin is er sprake van een uitruil, geeft ook professor Caminada aan: “Via het sociaal leenstelsel wordt aan de student een investering gevraagd in zijn eigen toekomst voor beter onderwijs”. Meer dan 600.000 studenten zijn na de invoering van het leenstelsel gestart met een bachelor- of masteropleiding. Van de studenten met een lening lag het gemiddelde bedrag in 2019 boven de €700 per maand. De gemiddelde student uit de leenstelselgeneratie begint zijn werkzame leven met €25.000 schuld bij de overheid. Doordat de positie van het leenstelsel wankelt en momenteel hoog op de politieke agenda staat, groeit het belang om aan te tonen hoe de generatie 2015-2019 massaal leende, maar niet profiteerde van beloofde kwaliteitsverbetering. Show less
90 tot 97% van de wetenschappers zijn het met elkaar eens: klimaatverandering komt grotendeels door menselijk handelen. Wij zorgen voor toenemende CO2-uitstoot met als gevolg globale opwarming. Met... Show more90 tot 97% van de wetenschappers zijn het met elkaar eens: klimaatverandering komt grotendeels door menselijk handelen. Wij zorgen voor toenemende CO2-uitstoot met als gevolg globale opwarming. Met klimaatbeleid proberen overheden wereldwijd een CO2-reductie te bewerkstelligen via een economische revolutie. Het publieke debat in Nederland wordt voornamelijk gedomineerd door individuele aanpassingen die men vooral afschrikt: zonnepanelen op je dak, warmtepomp op zolder en rijden in een fossielvrije auto. “Dat kan ik niet betalen!” is een breed gedeeld sentiment. Natuurlijk zijn dit belangrijke maatregelen voor nu én de toekomst, maar beseffende dat de industrie verantwoordelijk is voor een derde van de CO2-uitstoot, is het tijd om de focus van het publieke debat gedeeltelijk te verleggen. In deze economische analyse bekijken we waarom en hoe we de industrie mee kunnen nemen naar een fossielvrije toekomst. Show less
“Het moet anders”. En om in onze Nederlandse democratie verandering te kunnen brengen, moeten we stemmen. Maar hoe rationeel zijn we hierbij eigenlijk? Kunnen we daadwerkelijk zeggen dat we... Show more“Het moet anders”. En om in onze Nederlandse democratie verandering te kunnen brengen, moeten we stemmen. Maar hoe rationeel zijn we hierbij eigenlijk? Kunnen we daadwerkelijk zeggen dat we allemaal weloverwogen keuzes maken? Wat houdt rationaliteit überhaupt in, en wat blijft hierbij onduidelijk? In dit artikel verkennen en ontdekken we het raadsel achter het mechanisme van ons stemgedrag. Show less
Hoe kan men een staat intern ten val brengen? Dit was één van de taken waar de KGB, de belangrijkste geheime dienst van de Sovjet-Unie, zich mee bezighield. Bij de rol van de KGB in de tijd van de... Show moreHoe kan men een staat intern ten val brengen? Dit was één van de taken waar de KGB, de belangrijkste geheime dienst van de Sovjet-Unie, zich mee bezighield. Bij de rol van de KGB in de tijd van de Koude Oorlog doet men al snel denken aan spionage. Hoewel er aan spionage werd gedaan, lag het zwaartepunt van de KGB hier niet. Geschat wordt dat slechts 15% van de KGB haar tijd, geld en mankracht besteedde aan spionage. De overige 85% werd besteed aan een langzaam proces dat ideologische ondermijning wordt genoemd.1 Show less
In de jaren ‘30 van de vorige eeuw schreef de Oostenrijkse schrijver Stefan Zweig (1881-1942) verbluffend actuele lezingen met als doel om Europeanen bij elkaar te brengen. Zo stelde hij een... Show moreIn de jaren ‘30 van de vorige eeuw schreef de Oostenrijkse schrijver Stefan Zweig (1881-1942) verbluffend actuele lezingen met als doel om Europeanen bij elkaar te brengen. Zo stelde hij een uitwisselingsprogramma voor studenten, een fake news agency en een Europese hoofdstad voor. Het zijn dit soort nieuwe ideeën en positieve energie die we, bijna tachtig jaar na Zweigs overlijden, ook na de corona-crisis kunnen gebruiken. Waar is bijvoorbeeld onze Europese tvzender voor een Europees publiek debat en hoe bouwen we een unie van Europeanen? Show less
Hoewel ons versplinterde politieke landschap soms anders doet vermoeden, is het een hele opgave om als nieuwe partij in de Tweede Kamer te komen. Er zijn maar liefst 70.000 stemmen nodig voor één... Show moreHoewel ons versplinterde politieke landschap soms anders doet vermoeden, is het een hele opgave om als nieuwe partij in de Tweede Kamer te komen. Er zijn maar liefst 70.000 stemmen nodig voor één zetel. De democratisch vernieuwende partij Code Oranje staat er in de peilingen van 2021 niet slecht voor. BB-veteranen Haije Dijkstra en Rick van Dijke spraken met de lijsttrekker van Code Oranje, Richard de Mos, in een exclusief interview. Show less
Jack de Vries stond bekend als de meeste gevreesde spindoctor van het Binnenhof gedurende zijn tijd bij het CDA. Als politiek assistent van Balkenende stond hij onder journalisten bekend als de ... Show moreJack de Vries stond bekend als de meeste gevreesde spindoctor van het Binnenhof gedurende zijn tijd bij het CDA. Als politiek assistent van Balkenende stond hij onder journalisten bekend als de ‘schaduwpremier’. Als staatssecretaris van Defensie was hij onder andere belast met het JSF-dossier. Nadat Balkenende-IV viel over de kwestie-Uruzgan, ruilde hij de politiek in voor het consultancy- en public affairswerk bij Hill+Knowlton Strategies Nederland en is daar de CEO. Show less
De eerste editie van de Bestuurskundige Berichten kwam uit in mei 1986. De redactie van dit nummer kan daarmee beschouwd worden als de ‘Founding Fathers’ van dit semi-wetenschappelijke tijdschrift.... Show moreDe eerste editie van de Bestuurskundige Berichten kwam uit in mei 1986. De redactie van dit nummer kan daarmee beschouwd worden als de ‘Founding Fathers’ van dit semi-wetenschappelijke tijdschrift. Eén van die redactieleden was Antoinette Laan-Geselschap (Enschede, 1965). Voor het eerste nummer interviewde zij professor Van Braam, de grondlegger van bestuurskunde aan Universiteit Leiden. Voor de tweede editie van dat jaar sprak ze met Dick Dolman, de toenmalige voorzitter van de Tweede Kamer. Zo’n dertig jaar later, in 2017, werd ze lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Na vier jaar zit haar termijn er op. Drenis en Haije spraken met haar over haar tijd bij de Bestuurskundige Berichten, het Kamerwerk, fractiediscipline en wat er anders moet. Show less
Meer dan 2500 jaar geleden begon in Athene een radicaal ander bestuurssysteem: de democratie. De Nederlandse democratie is daarop gebaseerd, maar toch is een deel van de Atheense democratie... Show moreMeer dan 2500 jaar geleden begon in Athene een radicaal ander bestuurssysteem: de democratie. De Nederlandse democratie is daarop gebaseerd, maar toch is een deel van de Atheense democratie gaandeweg verloren gegaan, namelijk het willekeurig loten van burgers als volksvertegenwoordigers. Het rood inkleuren van een bolletje om een carrièrepoliticus – die zich veelal niet aan zijn beloften houdt – vier jaar lang de koers van het land te laten bepalen, is immers niet bepaald de ideale vorm van een representatieve democratie. Doorsneeburgers die via loting het voor het zeggen krijgen is dat wel, volgens veel politicologen en filosofen. Met de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 om de hoek is het goed dat we ons niet alleen afvragen op wélke partij we stemmen, maar ook wáárom we eigenlijk stemmen. Is het beruchte rode potlood nog intact? Dit is een zoektocht naar onze verloren representatieve democratie. Show less
Eind mei kwam George Floyd, een zwarte Amerikaan, om het leven door politiegeweld in Minneapolis, Amerika. De wereld reageerde vol afschuw en furie. Het resulteerde in vele antiracismeprotesten en... Show moreEind mei kwam George Floyd, een zwarte Amerikaan, om het leven door politiegeweld in Minneapolis, Amerika. De wereld reageerde vol afschuw en furie. Het resulteerde in vele antiracismeprotesten en sociale media-acties. Racisme is sindsdien een structureel onderwerp van gesprek geworden. Premier Mark Rutte stelde dat ook Nederland racisme en discriminatie kent, en noemde het “systemische problemen”. Wat is systemisch racisme? En wat is het verschil met institutioneel racisme? Is welke mate is hiervan sprake in Nederland? Een analyse. Én een blik op de toekomst: wat zijn de oplossingen? Show less
Het feminisme van de 21e eeuw staat nauwelijks nog in perspectief met dat van de 20e eeuw. Het moderne feminisme kent de opvatting dat vrouwen nog steeds achtergesteld worden in Nederland.... Show moreHet feminisme van de 21e eeuw staat nauwelijks nog in perspectief met dat van de 20e eeuw. Het moderne feminisme kent de opvatting dat vrouwen nog steeds achtergesteld worden in Nederland. Gelijkheid voor de wet leidt immers niet tot gelijke uitkomsten. Het doorgeslagen gelijkheidsdenken in het Westen heeft een zeer problematische uitwerking in de praktijk: het voortrekken van vrouwen en het benadelen van mannen. Dit heeft niks meer met gelijkheid te maken, maar ronduit met ongelijkheid. Show less
