Spraak als bewijs: uitspraakvariatie tussen sprekers én binnen sprekers

Boer, M.M. de; Heeren, W.F.L.

Achtergrond en doel

De Nederlandse politie tapt gemiddeld meer dan duizend telefoons per dag af [1]. Forensisch spraakwetenschappers kunnen onderzoeken of de stem op de opname bij de verdachte past. In tegenstelling tot andere biometrische gegevens is variatie binnen een stem inherent aan spraak: dezelfde mond moet immers allerlei verschillende klanken maken. Ook binnen klanken is er onbewust variatie in de uitspraak. En een spreker kan de klank bewust aanpassen. Een klank die relatief robuust lijkt te zijn voor dit soort invloeden is de aarzelingsklank ‘eh’ [2]. In deze studie onderzochten we in hoeverre verschillende taalkundige factoren invloed uitoefenen op de uitspraak van ‘eh’.

Methode: data en analyses

Ons onderzoek is gebaseerd op 2106 aarzelingen in spontane spraak van 59 Utrechtse studentes [3]. De studentes spraken in hun eerste taal...

Achtergrond en doel

De Nederlandse politie tapt gemiddeld meer dan duizend telefoons per dag af [1]. Forensisch spraakwetenschappers kunnen onderzoeken of de stem op de opname bij de verdachte past. In tegenstelling tot andere biometrische gegevens is variatie binnen een stem inherent aan spraak: dezelfde mond moet immers allerlei verschillende klanken maken. Ook binnen klanken is er onbewust variatie in de uitspraak. En een spreker kan de klank bewust aanpassen. Een klank die relatief robuust lijkt te zijn voor dit soort invloeden is de aarzelingsklank ‘eh’ [2]. In deze studie onderzochten we in hoeverre verschillende taalkundige factoren invloed uitoefenen op de uitspraak van ‘eh’.

Methode: data en analyses

Ons onderzoek is gebaseerd op 2106 aarzelingen in spontane spraak van 59 Utrechtse studentes [3]. De studentes spraken in hun eerste taal (Nederlands) en in hun tweede taal (Engels). De aarzelingen zijn gemeten op akoestische variabelen zoals duur en toonhoogte. Vervolgens hebben we in R [4] per akoestische variabele linear mixed-effects models gebouwd om te onderzoeken of de akoestische vorm van aarzelingen wordt beïnvloed door: 1) de taal; 2) de variant (eh of ehm); 3) de positie; en 4) de spreker.

Resultaten en conclusie

Sprekers verschilden van elkaar in hun uitspraak van ‘eh’ en ‘ehm’, maar de uitspraak bleek ook afhankelijk van de positie, de variant en de taal. Dit resultaat laat zien dat vergelijkend spraakonderzoek naast variatie tussen personen ook rekening te houden heeft met variatie binnen personen. Deze alertheid is ook geboden bij relatief onbewust geuite klanken zoals aarzelingen.

Bronnen

[1] Ministerie van Justitie en Veiligheid (2018). Jaarverslag en slotwet. Tweede Kamer, vergaderjaar 2018-2019, 35 200 VI, nr. 1.

[2] Hughes, V., Foulkes, P., & Wood, S. (2016). Strength of forensic voice comparison evidence from the acoustics of filled pauses. International Journal of Speech, Language and the Law, 23, 99−132.

[3] Orr, R., & Quené, H. (2017). D-LUCEA: Curation of the UCU Accent Project data. In: J. Odijk & A. van Hessen (red.), CLARIN in the Low Countries. Berkeley: Ubiquity Press (pp. 177−190).

[4] R Core Team (2018). R: A language and environment for statistical computing. Wenen: R Foundation for Statistical Computing. .

Show less

Leiden University Scholarly Publications

View statistics

Documents

In Collections

Spraak als bewijs: uitspraakvariatie tussen sprekers én binnen sprekers

Conference

Funding